Zaburzenia osobowości można rozpoznać poprzez obecność trwałych cech charakterologicznych oraz utrwalonych wzorców postępowania, zachowania, relacji z innymi ludźmi i funkcjonowania w społeczności. Osoby, w zależności od rodzaju zaburzeń osobowości, przeżywają siebie i innych w określony sposób, odbiegający od rzeczywistości.
Trudności związane są z zaburzoną strukturą osobowości człowieka i związanymi z tym konsekwencji w różnych dziedzinach życia. Obecność tych cech utrudnia funkcjonowanie osoby w różnych sferach życia, często spowalniając, a nawet całkowicie hamując jej rozwój. W przeciwieństwie do innych zaburzeń psychicznych, cechy osobowościowe są bardziej utrwalone, w związku z czym ich zmiana wymaga bardziej długotrwałych oddziaływań psychoterapeutycznych.
Jakie mogą być objawy?
Podczas diagnozy najczęściej bierze się pod uwagę:
trwałość zaburzenia w czasie (powyżej dwóch lat)
zaburzenie wpływa na problemy z tożsamością, samooceną pacjenta, ale także na relacje interpersonalne (np. trudności w tworzeniu i utrzymywaniu satysfakcjonujących relacji)
wykluczenie wpływu substancji psychoaktywnych czy leków na obecność symptomów
wpływ zaburzenia na odczuwanie dyskomfortu lub istotne upośledzenie funkcjonowania w którymś obszarze życia pacjenta (rodzinne, społeczne, osobiste itp.)
zaburzenie jest obecne w różnych sytuacjach osobistych i interpersonalnych
zaburzenie jest obecne w schematach poznawczych, doświadczeniu emocjonalnym, ekspresji emocjonalnej i zachowaniu które jest nieadaptacyjne (np. nieelastyczne i słabo regulowane)
sposób zachowania charakteryzujący zaburzenie nie może być wyjaśniony przez czynniki socjologiczne lub kulturowe
Jakie są rodzaje zaburzeń osobowości?
Zaburzenia osobowości dzieli się na trzy grupy, które łączą cechy wspólne:
Klaster A - dziwaczność i ekscentryczność:
osobowość paranoiczna
osobowość schizotypowa
osobowość schizoidalna
Klaster B - dramatyczność, emocjonalność i lekceważenie norm:
osobowość narcystyczna
osobowość borderline
osobowość histrioniczna
osobowość psychopatyczna
Klaster C - napięcie, lęk i przerażenie:
osobowość unikająca
osobowość bierno-zależna
osobowość obsesyjno-kompulsyjna
Jak zdiagnozować zaburzenia osobowości?
Podczas psychoterapii najczęściej kilka/kilkanaście pierwszych spotkań terapeutycznych poświęcona jest wzajemnemu poznaniu się, postawieniu diagnozy oraz ustaleniu wspólnych celów terapeutycznych.
Pomocne bywa wykonanie testów psychologicznych, np. SCID-5.
Jak je leczyć?
Najskuteczniejszą i podstawową metodą leczenia zaburzeń osobowości jest psychoterapia. W trakcie spotkań tworzy się bezpieczna relacja terapeutyczna, pełna zrozumienia i wsparcia, która pomaga osobie cierpiącej na zaburzenia osobowości, zrozumieć wzorce swojego funkcjonowania. Terapeuta wskazuje w jaki sposób zmieniać nieprzystosowawcze zachowania. Jednak jest to proces długotrwały, dlatego pacjent powinien przygotować się na pracę długoterminową. Aby wspomóc działanie psychoterapii często włącza się farmakoterapię, która ma pomóc pacjentowi w kontrolowaniu emocji oraz nieadaptacyjnych zachowań.
Zauważasz u siebie niepokojące objawy? Umów wstępną, darmową konsultację z psychologiem, który pomoże Ci rozeznać się w trudnościach i pomoże dobrać metodę leczenia:
Comments