Czym jest syndrom DDA?
Szacuje się, że z syndromem DDA boryka się, aż 3 miliony dorosłych w Polsce. Są to osoby, które wychowały się w rodzinach alkoholowych. Z dorastania w zaburzonej rodzinie u takich osób utrwaliły się określone i powtarzalne schematy myślenia i zachowania, z którymi weszły w dorosłe życie i które wymagają przepracowania u psychoterapeuty. Wyjaśniamy, czym jest syndrom DDA i jak go rozpoznać oraz jakie kroki należy podjąć w jego leczeniu.
Jak rozpoznać syndrom DDA?
Syndrom DDA (Dorosłych Dzieci Alkoholików) określa się jako zespół utrwalonych schematów działania oraz sposobu myślenia, które dziecko nabyło poprzez dorastanie w rodzinie, w której w centrum pojawił się problem alkoholowy u obojga lub tylko jednego z rodziców. Ten zaburzony schemat, który pojawia się u takich osób ma podłoże stricte psychologiczne i był wyuczonym mechanizmem przetrwania w rodzinie alkoholowej oraz sposobem radzenia sobie z dorastaniem w toksycznej rodzinie, który utrzymuje się w życiu dorosłym.
Wynika to z faktu, że dzieci dorastające w rodzinach alkoholowych nie miały zaspokojonych podstawowych potrzeb miłości, bliskości, akceptacji, zrozumienia, a przede wszystkim bezpieczeństwa. Ich dzieciństwo było związane przede wszystkim z nieustannym doświadczaniem lęku, dezorientacji, samotności, poczucia odrzucenia, walki o przetrwanie oraz obrony siebie, również rodzeństwa lub jednego z rodziców przed agresją drugiego. Ten lęk ujawnia się przede wszystkim w momencie, kiedy dziecko nie wiedziało, co zastanie po powrocie do domu. Czy zobaczy pijaną matkę lub ojca, czy zastanie trwającą właśnie awanturę. U niektórych dzieci ten paraliżujący lęk powodować mogło samo otwieranie drzwi, a nawet dźwięk tłuczonego talerza, czy spadającego nawet przypadkiem przedmiotu.
Wielu ekspertów, zajmujących się tematyką syndromu DDA wyszczególnia zestaw określonych cech, które pojawiają się u wszystkich osób dorastających w rodzinach alkoholowych. Należą do nich przede wszystkim:
niskie poczucie własnej wartości,
silne i nieadekwatne poczucie odrzucenia,
nieumiejętność wyrażania swoich emocji,
zbyt poważne traktowanie siebie (brak dystansu),
poczucie życiowej walki,
tłumienie uczuć i emocji,
autoagresja i autosabotaż,
powtarzanie schematów rodzinnych,
głód emocjonalny, poczucia bliskości,
rezygnowanie z siebie na rzecz innych,
problemy seksualne,
sztywne schematy reagowania,
oszukiwanie,
nadmierny perfekcjonizm,
poszukiwanie potwierdzenia na zewnątrz swojej wartości,
poczucie nieustannego niepokoju o przyszłość
tych cech jest oczywiście więcej, R.J.Ackerman podkreśla w swojej książce Wyrosnąć z DDA, że dorastanie w rodzinie alkoholowej odciska ogromne piętno na psychice. Dzieci z takich rodzin wykształtowany w sobie wspomniany schemat przetrwania, które powtarzają się w dorosłym życiu.
Role przyjmowane w rodzinie przez DDA
Poza schematami dorosłe dzieci alkoholików w dzieciństwie przejmują określone role. Tych ról zostało sklasyfikowanych 4 i są to: bohater, który wchodzi w rolę opiekuna, dba o matkę, broniąc ją przed pijanym ojcem, bierze też odpowiedzialność za bezpieczeństwo młodszego rodzeństwa, jeśli takie posiada. Cechuje go też odpowiedzialność i dobre wyniki w nauce. Jest też bardzo wymagający wobec siebie, aby we wszystkim być najlepszym i zasługiwać na pochwały;
Błazen atmosferę w domu rozładowuje poprzez śmiech, ma też poczucie, że od niego zależy dobry nastrój w domu. Podobnie jak bohater, błazen również nie zajmuje się swoimi potrzebami, zależy mu, aby zadowalać innych.
Kozioł ofiarny wyrasta w poczuciu, że jest wszystkiemu winien. Najczęściej obwinia siebie o złą atmosferę w domu i wybuchy agresji rodziców lub jednego z nich. Jest to osoba, u której ukształtował się mocny syndrom ofiary, a dodatkowo ma poczucie wytykania palcem i odrzucenia przez otoczenie. Jako dziecko zwykle zaczyna się również szybko buntować;
Ostatnią rolą jest cień - to osoba wycofana i niepewna siebie. Żyje w nieustannym strachu
przed awanturami rodzinnymi, uciekając przy tym w głąb siebie. Boi się także podjąć jakiegokolwiek działania związane z przezwyciężeniem trudu, z którym przyszło mu się zmierzyć, dlatego wybiera metodę wycofania się.
Formy pracy z DDA
Główną formą leczenia syndromu DDA jest psychoterapia. Polega ona przede wszystkim na
na przepracowaniu bolesnych wydarzeń z przeszłości. To podróż w głąb siebie i uświadomienia sobie tego, co powoduje dysharmonię życiową i dyskomfort. Psychoterapia pozwala zrozumieć problemy i poradzić sobie z nimi, pokonując wyuczone schematy, umożliwiając satysfakcjonujące życie i nawiązywać zdrowe relacje z innymi, w tym również partnerskie.
Celem terapii DDA jest też poszerzanie świadomości oraz rodzajów problemów, w tym również ich przyczyn, nazwanie tego, przez co się przechodzi i co odczuwa oraz uporządkowanie trudnych emocji. Osoby dotknięte syndromem DDA uczą się też
skutecznych sposobów radzenia sobie z lękiem, poczuciem winy i destrukcyjnymi uczuciami. Dzięki takiej terapii, dorosłe dzieci alkoholików uzyskują możliwość oddzielenia przeszłości od aktualnych wydarzeń i zmiany sposobu myślenia o samym sobie, oraz życia zgodnego z ich rzeczywistymi potrzebami i pragnieniami.
Zauważasz u siebie niepokojące objawy? Umów wstępną konsultację z psychologiem, który pomoże Ci rozeznać się w trudnościach i pomoże dobrać odpowiednią metodę pomagania:
コメント